Etapy rozwoju dziecka według teorii poznawczej Piageta [artykuł ekspercki]

Jean Piaget, szwajcarski psycholog i epistemolog, stworzył jedną z najważniejszych teorii rozwoju poznawczego dziecka. Opisuje ona rozwój dzieci jako serię kroków. Chcesz zrozumieć zmiany w sposobie myślenia i rozumienia świata u Twojego dziecka? Poznaj cztery główne etapy rozwoju poznawczego Piageta.

Jakie etapy rozwoju dziecka wyróżnił Piaget?

Piaget wyróżnił cztery etapy rozwoju poznawczego dziecka:

Stadium sensoryczno-motoryczne (0-2 lata)

Stadium przedoperacyjne (2-7 lat)

Stadium operacji konkretnych (7-11 lat)

Stadium operacji formalnych (11 lat i więcej)

Znając charakterystykę tych etapów, lepiej zrozumiesz zachowania swojego dziecka i sposób postrzegania przez nie rzeczywistości. Chcesz spojrzeć na świat jego oczami? Czytaj dalej.

Stadium sensoryczno-motoryczne (0-2 lata)

Stadium sensoryczno-motoryczne obejmuje okres od urodzenia do około drugiego roku życia. W tym czasie dziecko zdobywa wiedzę o otaczającym go świecie poprzez działania takie jak ssanie, chwytanie, obserwowanie, głaskanie czy gryzienie. Choć nie ma tu jeszcze wewnętrznych procesów myślowych, Piaget uważał, że te czynności są wstępem do rozwoju myślenia.

Od sztywnych do elastycznych wzorców czynności

Dziecko początkowo wykonuje sztywne, automatyczne ruchy, które z czasem stają się bardziej elastyczne. Na przykład, ssanie początkowo jest związane tylko z karmieniem piersią, ale później dziecko zaczyna ssać inne przedmioty, takie jak kciuk czy kocyk.

Od pojedynczych do skoordynowanych czynności

Dziecko zaczyna koordynować swoje działania, odkrywając, że na tym samym przedmiocie można wykonywać różne czynności. Początkowo chwytając przedmiot, później przyglądając się mu i ssąc go, rozwija wzorzec wzrokowo-ruchowy.

Od reakcji do intencji

Dziecko przechodzi od przypadkowych działań do celowych, planowych zachowań. Zaczyna rozumieć związki przyczynowo-skutkowe między swoimi działaniami a otoczeniem.

Od czynności do procesów umysłowych

Pod koniec tego stadium pojawiają się pierwsze oznaki procesów umysłowych. Dziecko odkrywa stałość przedmiotu – rozumie, że przedmioty istnieją niezależnie od jego percepcji. To przejście ilustruje przykład, w którym dziecko zaczyna używać kijka, aby sięgnąć po oddaloną zabawkę.

Stadium przedoperacyjne (2-7 lat)

Stadium przedoperacyjne rozpoczyna się około drugiego roku życia i trwa do około siódmego roku. W tym czasie dziecko rozwija zdolności do myślenia symbolicznego i zaczyna angażować się w zabawy z wyobraźni.

Egocentryzm

Dziecko ma tendencję do postrzegania świata z własnej perspektywy i nie jest świadome, że inni mogą mieć różne punkty widzenia. Egocentryzm charakteryzuje się brakiem rozumienia, że inni ludzie mogą mieć inne myśli i odczucia.

Animizm

W tym etapie dziecko przypisuje cechy żywych organizmów przedmiotom nieożywionym. Na przykład, uważa, że słońce "chowa się", gdy zachodzi, ponieważ jest zmęczone.

Sztywność myślenia

Dziecko ma trudności z odwracaniem myślenia. Na przykład, nie rozumie, że odejmowanie jest odwrotnością dodawania. Sztywność myślenia ilustruje także eksperyment z maską kota, gdzie dziecko nie jest w stanie dostosować się do zmiany w wyglądzie zewnętrznym przedmiotu.

Rozumowanie przedlogiczne

Dzieci w tym wieku nie stosują myślenia indukcyjnego ani dedukcyjnego. Zamiast tego, ich myślenie jest takie, że łączą dwa konkretne elementy przyczynowo, nawet gdy taki związek nie istnieje. Na przykład, mogą myśleć, że deszcz pada, ponieważ są smutne.

Stadium operacji konkretnych (7-11 lat)

W tym stadium dziecko zaczyna rozwijać umiejętności logicznego myślenia o konkretnych obiektach i wydarzeniach. Dzieci stają się zdolne do wykonywania operacji umysłowych, które są odwracalne.

Stadium operacji formalnych (11 lat i więcej)

Ostatnie stadium rozpoczyna się około 11 roku życia i trwa do dorosłości. W tym czasie młodzież rozwija zdolności do abstrakcyjnego i hipotetycznego myślenia. Zaczynają rozumieć pojęcia takie jak sprawiedliwość, miłość i demokracja oraz potrafią formułować i testować hipotezy.

Abstrakcyjne myślenie

Młodzież staje się zdolna do myślenia o rzeczach, które nie są bezpośrednio obecne. Potrafią myśleć o przyszłości, rozważać różne scenariusze i podejmować decyzje oparte na możliwych konsekwencjach.

Myślenie hipotetyczno-dedukcyjne

Rozwija się zdolność do formułowania i testowania hipotez w sposób systematyczny. Młodzież potrafi analizować problemy i rozważać różne rozwiązania.

Co daje Ci wiedza o etapach rozwoju dziecka według Piageta?

Oto kluczowe korzyści dla każdego rodzica:

Lepsze zrozumienie dziecka:

Dzięki teorii Piageta możesz realistycznie oceniać umiejętności swojego dziecka i dostosować swoje oczekiwania.

Wsparcie rozwoju:

Znajomość etapów pozwali Ci wspierać dziecko w odpowiedni sposób, dostarczając bodźców i aktywności odpowiednich dla danego etapu rozwojowego.

Rozpoznawanie problemów:

Możesz szybciej zauważyć ewentualne opóźnienia lub problemy w rozwoju dziecka, co pozwala na wcześniejszą interwencję i pomoc.

Edukacja i wsparcie szkolne:

Wiedza ta pozwali Ci lepiej współpracować z nauczycielami i specjalistami w celu wspierania edukacji dziecka. Możesz bardziej świadomie angażować się w proces nauki i rozwój dziecka, dostosowując podejście do jego możliwości i potrzeb.

Znajomość teorii Piageta pozwali Ci nie tylko lepiej zrozumieć swoje dziecko, ale także skuteczniej wspierać jego rozwój, budować silniejsze relacje i odpowiednio reagować na ewentualne trudności.

Na podstawie: Wadsworth B. J.: „Teoria Piageta. Poznawczy i emocjonalny rozwój dziecka” WSiP, Warszawa

anna-dubaniowska@wp.pl

503 530 675

Polityka prywatności